3D-printen in modelbouw – voor elkaar gemaakt

Lange tijd werd modelbouw beschouwd als een stoffige hobby voor de oudere generatie. Oké, wat is er zo opwindend aan het moeizaam uit elkaar halen van voorgesneden of geperste houten of plastic onderdelen om ze daarna weer aan elkaar te lijmen? Wie de modelbouw echter met dergelijke vooroordelen benadert, doet de hobby geen recht! Omdat het omgaan met filigraanstructuren een grotere aantrekkingskracht heeft dan op het eerste gezicht lijkt.

Waar gaat modelbouw eigenlijk over?

Modelbouw is vooral bedoeld om één ding te doen: de werkelijkheid zo realistisch mogelijk na te bootsen op kleine schaal. De “werkelijkheid” kan een auto, een schip of een vliegtuig zijn, die op een vooraf bepaalde schaal wordt nagebouwd. Anderzijds kunnen ook hele landschappen worden gecreëerd onder de overkoepelende term modelbouw. Landschappen zoals een slagveld worden ook nagebouwd in de modelbouw – de zogenaamde diorama's. Andere modelbouwers daarentegen leggen zich niet toe op zuivere staande modellen – d.w.z. modellen om naar te kijken – maar geven de voorkeur aan functionele modelbouw. Bekende voorbeelden van dit soort hobby zijn stoommachines of motoren in miniatuurformaat, maar ook op afstand bestuurbare voertuigen van allerlei aard. Zoals u ziet, is modelbouw allesbehalve eentonig, saai en stoffig. En nog belangrijker, modelbouw is ook de perfecte speeltuin voor uw 3D-printer!

Hoe wordt 3D-printen gebruikt in de modelbouw?

Zoals reeds gezegd, gaat het er bij modelbouw in de eerste plaats om de werkelijkheid zo getrouw mogelijk na te bootsen. De basis voor vloermodellen zijn kits van plastic of hout, die stap voor stap in elkaar moeten worden gelijmd. Er is echter een probleem met “off-the-shelf” kits, vooral voor ambitieuze modelbouwers: hoe mooi de volledig geassembleerde kits ook mogen zijn, ze zijn niet uniek. Als u een echt uniek stuk in uw verzameling wilt hebben (of zelfs als u alleen waarde hecht aan details die de kit niet uit de fabriek biedt), moet u verbouwen, aanvullen, improviseren.

Wilt u een klein voorbeeld direct uit de praktijk? Het op Kickstarter gefinancierde bordspel “Uboot” wordt geleverd met een op zich al indrukwekkend model van een Duitse onderzeeër, gemaakt van bedrukt karton, dat dienst doet als driedimensionaal speelbord. Deze onderzeeër toont zowel de buitenromp van het schip als het “binnenleven” in de vorm van verschillende compartimenten, van de torpedoruimte tot de officiersmess. Aangezien de onderzeeër verkrijgbaar is in de gangbare schaal 1:72, zullen ambitieuze bordspelers vroeg of laat het kartonnen model willen vervangen door een visueel aantrekkelijker en vooral kwalitatief hoogwaardiger plastic model. Het probleem hierbij is dat de onderzeeër zelf gemakkelijk als bouwpakket kan worden aangeschaft. Echter, zonder enig innerlijk leven. Dit is precies waar de 3D printer in het spel komt. Na het opensnijden van de buitenromp kan het gehele interieur, van de dekken tot de diesel- en elektromotoren tot de torpedo's, gedetailleerd en authentiek op de computer worden gereproduceerd. En natuurlijk print je het daarna uit. Met een bijpassende laklaag hebt u een “speelveld” gecreëerd – en ook een echte blikvanger voor de vitrine. Dit supernerdy voorbeeld betekent natuurlijk niet het einde van de fascinerende symbiose van klassieke hobby en moderne 3D-printtechnologie! Integendeel, we zijn nog maar net begonnen.

3D-printen in functionele modelbouw

Op afstand bestuurbare auto's, schepen en vliegtuigen zijn leuk, geen twijfel mogelijk. Zelfs de eenvoudige modellen die onmiddellijk “out-of-the-box” kunnen worden gebruikt, hebben een behoorlijk fun-factor. Maar het wordt pas echt interessant met modellen die vanaf nul worden gebouwd. Van het chassis over de aandrijflijn tot de controlemodules, alles kan worden aangepast, geïndividualiseerd en vooral geoptimaliseerd. Vooral op dit gebied kan een 3D-printer de toepassingsmogelijkheden aanvullen en uitbreiden. Afhankelijk van de grootte is het printen van complete autocarrosserieën denkbaar, evenals individuele dekstructuren voor schepen of cockpits voor piloten van vliegtuigen. En ook het onderwerp reserveonderdelen krijgt een andere dimensie met een 3D-printer. Iedereen die ooit een kapot tandwiel in zijn RC-auto heeft moeten vervangen, weet hoe moeilijk tot onmogelijk het is om een vervanging te vinden – vooral als je een zeldzaam model bezit of zelfs een volledig zelfgebouwd model. Met de 3D-printer wordt de aanschaf van reserveonderdelen beperkt tot CAD-gebruik en vervolgens printen – of u hebt geluk en vindt het benodigde onderdeel al voorontworpen op een van de gangbare portaalsites zoals Thingiverse of soortgelijke aanbieders.

Wat kan met een 3D-printer in de modelbouw worden gemaakt?

Modelbouw is een hobby die motoriek, creativiteit en technische vaardigheid combineert als bijna geen andere activiteit. Het is duidelijk dat de 3D-printerscene ook ongelooflijk actief is, vooral op het gebied van de modelbouw. Of het nu gaat om zelfgemaakte accessoires, reserveonderdelen of hele steden in miniatuur – 3D-printen en modelbouw gaan perfect samen! Maar wat kan er nu precies met een 3D-printer in de modelbouw worden gemaakt? Nou, het antwoord kan alleen maar zijn: Alles wat je je maar kunt voorstellen. En wat compatibel is met de werkruimte grootte van uw 3D printer. Zo is het 3D-printen van huizen, landschapselementen of zelfs uitrusting voor diorama's of tabletop-spel-systemen gebruikelijk. Speciale accessoires en reserveonderdelen voor op afstand bestuurde modellen die niet in de winkel verkrijgbaar zijn, komen ook steeds vaker uit de 3D-printer. In principe wordt het gebruik van de 3D-printer in de modelbouw alleen beperkt door de eigen fantasie – en natuurlijk door de grootte.

Wat zijn de voordelen van 3D-printen bij modelbouw?

Zoals reeds gezegd, wordt door 3D-printen de aanpasbaarheid van de modellen aanzienlijk vergroot. Voorbij zijn de dagen dat de fabrikant het latere uiterlijk van de voertuigen, vliegtuigen of schepen in de vitrine moest specificeren. En ook de dagen dat gepassioneerde modelbouwers zich moesten beperken tot het beschikbare modellengamma zijn voorbij. Dankzij het moderne 3D-printen, kan wat niet past, passend gemaakt worden! Of beter: Wat niet bestaat, zal geschapen worden! Het gebruik van geprinte onderdelen in de dioramabouw is indrukwekkend. Of het nu voorgevels van huizen, voertuigonderdelen of zelfs terreindelen zijn: De 3D-printer maakt diorama's mogelijk die vroeger niet of slechts met grote inspanning konden worden gemaakt.
Natuurlijk houdt het gebruik van 3D-printers niet op bij maquettes of diorama's. Zelfs op het relatief kostenintensieve gebied van RC-modelbouw wordt steeds meer geprint. Hier gaat het, afgezien van de levering van reserveonderdelen, vooral om het uiterlijk. Een nieuw staartstuk voor het vliegtuig? Komt uit de 3D printer. Stijlvolle nieuwe velgen voor de RC buggy? Dat is goed, start de 3D printer en ga. En de nieuwe drone hoeft niet meer uit de dichtstbijzijnde elektronicawinkel te komen. Op Thingiverse en dergelijke zijn nu veel printtemplates te vinden voor “zelfgemaakte” drones waarmee gevlogen kan worden.

Mogen 3D-geprinte drones in Duitsland vliegen?

Je eigen drone uit de 3D-printer klinkt in eerste instantie spannend. Het is natuurlijk vooral het moment waarop het vliegtuig voor de eerste keer mag opstijgen. Maar wacht eens even. Is het in Duitsland wel toegestaan om eigen creaties te lanceren? De drones uit de 3D-printer missen immers alle gebruikelijke markeringen (CE, TÜV, enz.).
Voor drones uit de 3D-printer gelden aanvankelijk dezelfde voorschriften en beperkingen als voor drones uit de handel.

Als uw afgedrukte exemplaar na montage meer dan 25 kilo weegt, hebt u helaas pech. Het gebruik van dergelijke grote en zware drones is in Duitsland verboden voor particulieren. Net als het gebruik van je drone in verboden gebieden, zoals in de buurt van luchthavens. En kom niet op het dwaze idee om je drone met camera uit te rusten en in de slaapkamer van je buren te kijken. Omdat, natuurlijk, dit gebruik van uw drone uit de 3D printer ook verboden is. Nog iets waar u op moet letten: sinds 2017 is het gebruik van een drone met een startgewicht van meer dan 2 kilogram of met mogelijke vlieghoogten van meer dan 100 meter alleen toegestaan als u een bekwaamheidscertificaat hebt. U kunt deze “licentie” bijvoorbeeld verkrijgen bij de Duitse Model Aviation Association.
Als je geen zin hebt om je bezig te houden met wet- en regelgeving en geen ambities hebt om je meteen te storten op de ongetwijfeld fascinerende hobby van het dronevliegen op grote schaal, raden we je aan om kleinere modellen te 3D-printen voor gebruik binnenshuis. Hier maken de drones, waarvan de meeste slechts de grootte van de palm van je hand hebben, perfecte vliegmanoeuvres en vliegplezier zonder wroeging mogelijk – want binnen je eigen vier muren kun je alles laten vliegen waar je zin in hebt.